Sản xuất nông nghiệp hữu cơ - Hướng đi bền vững cho nông hộ

TỪ MÔ HÌNH RAU SẠCH

Thời gian qua, tình trạng sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật tràn làn trong trồng rau màu đã ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe người tiêu dùng. Trong xu thế hội nhập, đòi hỏi nông hộ phải thay đổi phương thức sản xuất theo hướng an toàn, nhằm cạnh tranh lành mạnh trên thị trường và bảo vệ sức khỏe bản thân, người tiêu dùng. Gia đình chị Đỗ Thị Đạt ở xã Long Hà (Phú Riềng) đã thành công với mô hình trồng rau an toàn trong nhà lưới vừa đạt hiệu quả kinh tế cao vừa sản xuất thân thiện với môi trường. Với 4,5 ha đất, chị Đạt trồng 10 loại rau trong nhà lưới. Bình quân mỗi ngày, chị xuất bán khoảng 1,5 tấn rau xanh cho tiểu thương các chợ ở huyện Phú Riềng, Bù Gia Mập và thị xã Phước Long. Với cách làm này, chị thu lợi hơn 1 tỷ đồng mỗi năm.
 

Chị Đạt cho hay: Tôi trồng rau đã 20 năm nay. Ngày trước, tôi thuê đất trồng, đến nay, với 8 ha đất, tôi dành 4,5 ha trồng rau an toàn. Để có rau an toàn, ít sâu bệnh tôi dùng tỏi, ớt, gừng giã nhuyễn rồi ngâm với rượu và đường trắng trong 20 ngày. Sau đó, tôi đem hỗn hợp này hòa với nước rồi phun lên rau để xua đuổi các loại côn trùng và sâu, bệnh gây hại. Ngoài ra, tôi ủ các loại phân xanh, phân chuồng để bón cho rau, không sử dụng phân bón hóa học nên rau phát triển tốt. Sản xuất rau an toàn vất vả hơn so với trồng rau bình thường, bởi chi phí ban đầu khá cao, công chăm sóc cũng nhiều hơn nhưng khi đưa ra chợ bán thì giá chỉ bằng các loại rau trôi nổi khác. Điều này gây ra sự thiệt thòi không nhỏ cho người trồng rau an toàn. Tuy nhiên để tạo uy tín, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và sản phẩm có chỗ đứng trên thị trường, tôi luôn “thủy chung” sản xuất rau an toàn.

Tại xã Bình Sơn, huyện Phú Riềng có mô hình trồng rau thủy canh của anh Hoàng Phú Hội với thương hiệu “Rau sạch Nguyên Khang Garden” được nhiều người quan tâm tìm đến học tập. Năm 2013, anh Hội (quê Quảng Trị) chọn Bình Sơn để lập nghiệp bằng mô hình trồng rau sạch mà anh đã học hỏi được trong hơn 10 năm lao động ở nước ngoài. Với số vốn 3,7 tỷ đồng, anh chọn trồng rau thủy canh trên diện tích 6.500m² đất. 

Anh Hội cho biết, trồng rau thủy canh cho năng suất cao và không có sâu bệnh. Cây sạch tuyệt đối vì không dùng đất trồng, khi thu hoạch chỉ việc nhấc cây ra khỏi chỗ trồng rồi đóng bao bì để xuất hàng. Phương pháp thủy canh giúp cây phát triển tốt, độ đồng đều cao, tỷ lệ cây sống đạt trên 90% và phát triển nhanh hơn, thời gian thu hoạch giảm 10-15 ngày so với trồng trên đất. Đặc biệt, rau được trồng trong nhà kính, cộng thêm hệ thống lưới phủ phía trên nên không bị các loại côn trùng gây hại. Mỗi ngày vườn rau của anh bán ra thị trường hơn 2.500 cây (7.000 đồng/cây), thu về 18 triệu đồng. Hiện thương hiệu “Rau sạch Nguyên Khang Garden” của anh Hội đã có mặt trên kệ hàng của các siêu thị ở thành phố Hồ Chí Minh.
 

ĐẾN DƯA LƯỚI AN TOÀN

Không chỉ có rau sạch, Bình Phước cũng đang được biết đến với mô hình trồng dưa lưới theo hướng hữu cơ sinh học trong nhà màng cho hiệu quả kinh tế cao.

Sau khi tốt nghiệp đại học và được nhận vào làm việc tại Nông trường Xa Trạch (Công ty TNHH MTV cao su Bình Long) nhưng anh Lê Anh Đức luôn khao khát làm giàu bằng nông nghiệp công nghệ cao. Năm 2015, anh Đức trồng thử 100 cây dưa lưới tại xã Thanh An (Hớn Quản) cho kết quả tốt. Vì vậy, anh mạnh dạn mở rộng diện tích lên 6 sào với 1.500 cây. Sau 2 tháng trồng, anh Đức thu về trên 2 tấn trái, lợi nhuận hơn 40 triệu đồng. Dưa thu hoạch được các siêu thị trong khu vực Đông Nam bộ tiêu thụ hết. Có đầu ra ổn định, anh Đức đã thành lập công ty riêng và mở rộng diện tích lên 2,4 ha. Hiện sản phẩm dưa lưới của anh Đức đã xuất khẩu sang một số nước châu Á.

Anh Đức cho rằng, dưa lưới được trồng trong nhà màng, bốn phía của nhà phải có lưới ngăn côn trùng, mái thưng bằng vải nhựa chuyên dùng để che mưa, gió, hạn chế sâu bệnh, côn trùng gây hại từ bên ngoài vào, tạo điều kiện tiểu khí hậu mát mẻ cho cây dưa phát triển thuận lợi. Dưa lưới trồng thành từng luống, mỗi luống 2 hàng và tưới bằng hệ thống nhỏ giọt. Nước được dẫn qua hệ thống ống từ máy tưới đến tận gốc dưa theo đúng mức độ yêu cầu, phân bổ số lần tưới trong ngày theo tuổi cây, theo điều kiện thời tiết. Phân bón gồm nhiều chủng loại, liều dùng phù hợp, được pha vào hệ thống nước tưới, đảm bảo đủ chất dinh dưỡng, các nguyên tố vi lượng cho cây phát triển tốt nhất.

Có thể nói, việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất dưa lưới tạo ra sản phẩm chất lượng, sạch bệnh và an toàn thực phẩm đang là hướng phát triển bền vững. Mô hình này giúp đẩy mạnh sản xuất tiến tới nền nông nghiệp công nghệ cao, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân. Tuy nhiên, để có sản phẩm nông nghiệp hữu cơ thì đòi hỏi nông dân phải tuân thủ những tiêu chí cơ bản như nguồn nước sử dụng trong canh tác hữu cơ phải sạch, không bị ô nhiễm; đất canh tác có ít nhất 3 năm không sử dụng phân bón vô cơ, thuốc bảo vệ thực vật; khu vực sản xuất phải được cách ly các nguồn ô nhiễm như nhà máy, khu công nghiệp, khu vực đang xây dựng, trục đường giao thông chính... Nhà nông tuyệt đối không sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích sinh trưởng để tạo ra sản phẩm nông nghiệp sạch, đạt chất lượng cao, an toàn cho người sử dụng.